Vandaag de dag zijn er veel verschillende bedrijven die detail delen voor modelbouwers maken. Alles van stickers, speciale verven en metalen onderdelen, tot complete conversie kits. Een van de meest voorkomende verbeteringen beschikbaar voor plastic modellen zijn de zogenaamde Photo-Etched Detail sets (of upgrade delen). In deze kleine tutorial, zal ik proberen om mijn kennis over het werken met foto-geëtste onderdelen (P/E) te delen.
Wat is P/E of Photo Etch?
Soorten Photo etched delen
Photo etched onderdelen zijn kleine metalen onderdelen gemaakt door een fotochemisch proces van een blad van dunne metalen (etsen). Dit proces kan etsen maken van metaal met een hoge precisie van zeer kleine en nauwkeurig onderdelen van bijna elke vorm. Alle P/E delen zijn gemaakt van verschillende materialen. Staal, nikkel, koper, en zijn beschikbaar in verschillende dikten.
Voordat de onderdelen kunnen worden gebruikt op het model, moeten ze worden schoongemaakt, net als elk ander deel van het model. P/E delen die zijn aangesloten op het frame kunnen worden gereinigd met een vochtig doekje met water en afwasmiddel. Het is essentieel het residu te verwijderen om verf en lijm te laten houden op de P/E delen.
Verwijderen van de P/E delen, gereedschap
Onderdelen die aan het frame zitten, kunnen worden afgesneden met een hobbymes. Leg het frame op een harde snijplank. Niet op een snijmat! Deze is zacht, en dan bestaat het risico dat de onderdelen verbuigen tijdens het los snijden! Houd het onderdeel zorgvuldig vast, en snijd de tabbladen los. Probeer zo dicht mogelijk bij het onderdeel te snijden om het schoonmaken en bijwerken te minimaliseren. Als het P/E deel echt klein is, is er een mogelijkheid dat deze kan wegvliegen wanneer je knipt. En geloof me, ik heb al veel onderdelen verloren op deze manier! De truc is om het frame op een stukje plakband te leggen. het onderdeel zal dan aan de tape vast blijven zitten en niet gaan vliegen. Sommige onderdelen zijn zo klein, je vindt ze anders nooit meer terug. Ja, de stofzuiger of de hond wel ja… Het is nog steeds een goed idee om het vast te houden terwijl je het onderdeel los snijdt.
Gereedschappen
Men gebruikt eigenlijk niet veel gereedschap. Standaard is wel:
- een heel scherp hobby mesje
- een vijltje
- een kniptang
- pincet
- C/A lijm (seconde lijm)
- en een tandenstoker
Nog een laatste ding… Snijd niet alle onderdelen tegelijk uit, maar alleen de onderdelen die je echt nodig hebt voor directe montage. Een meerderheid van de onderdelen zijn zo klein (zelfs 0.2 mm) dat ze makkelijk kwijt te raken zijn. Werk dus met één onderdeel te gelijk.
Buigen van photo etched delen
Soms vertellen de instructies je om een onderdeel te buigen. Op automodellen gaat dit meestal om ruitenwissers, schermen, motoronderdelen, enz. Afhankelijk van de zachtheid van het metaal is soms het moeilijk om een onderdeel te buigen, vooral als je een scherpe hoek nodig hebt. Er zijn enkele speciale photo etch buigende tools op de markt voor als je van plan bent om veel te werken met photo etched delen. Ik gebruik zelf een zogenaamde “hold and fold”.
Hier klem je het te buigen onderdeel mee vast, en door een ouderwets scheermes onder het deel te schuiven kan men haaks buigen. Erg handig bij het vouwen van bijvoorbeeld munitie dozen. Als je slechts af en toe P/E gebruikt, kan je ook buigen met een metalen liniaal en een hobbymes. Een ander alternatief is het gebruik van een platte long-nosed tang of een pincet en hobbymes.
Manieren om P/E te hechten aan het model. Lijmen
Aangezien photo etched delen van metaal zijn, zal gewone kunststoflijm niet werken. CA lijm (secondelijm) wordt veel gebruikt omdat deze bijna alles lijmt. Ik gebruik CA lijm voor vele taken, met inbegrip van P/E delen.
Let op dat je heel zuinig doet met deze lijm, omdat je maar heel weinig nodig hebt. Je lijmt al snel te veel. Daar heb ik dus een tandenstoker voor. Ik scherp het puntje van de tandenstoker aan, zodat ik een dunne punt heb die ik in de lijm kan dopen. Ik leg een druppel C/A lijm op een stukje huishoudfolie en doop daar de tandenstoker in. Ik tip de plaats aan waar het onderdeel moet komen, en ik plaats het onderdeel. Denk aan je vingers! Ga dus niet het onderdeel aandrukken met je vingers, want je zit meteen vast! Ervaring mee? Ja….
Veel onderdelen kan je vastpakken met een pincet, maar knijp niet te hard, de onderdelen springen erg ver! Ben zo helaas al heel wat onderdelen kwijtgeraakt. Een andere manier is om een tandenstoker te pakken met aan het uiteinde een stukje Pritt poster buddy. Zo kan je het kleine onderdeeltje oppakken en naar het model brengen zonder dat deze wegspringt. Oefening is een vereiste, het zal echt niet makkelijk gaan in het begin!
Conclusie
Photo etch delen zijn een prima manier om meer realisme en detail aan te brengen op je model. Houd er wel rekening mee dat je enige ervaring moet hebben in de modelbouw, omdat deze techniek niet makkelijk is. Zeker niet in het begin. Maar eens moet men beginnen, en als men het onder de knie heeft, kan men de meest prachtige modellen maken!
